Επειδή διαβάζω διάφορα ευτράπελα για το θέμα της κλιματικής αλλαγής, και καθώς το θέμα εφάπτεται του τομέα μου, επιτρέψτε μου να επισημάνω κάποια πράγματα.
Είναι πολλά τα στοιχεία που αποδεικνύουν επαρκώς οτι είναι ανθρώπινα τα αίτια της κλιματικής αλλαγής. Η κύρια αιτία είναι η αύξηση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, όπως το CO2 (κατα ποσοστό 70%) και το μεθάνιο. Απο επιστημονικής άποψης η διαδικασία του φαινομένου του θερμοκηπίου είναι πλήρως κατανοητή. Ας πάρουμε για παράδειγμα την Αφροδίτη, η ατμόσφαιρα της οποίας αποτελείται κατα 96.5% απο CO2. Η μέση θερμοκρασία στην επιφάνειά της είναι περίπου 462 βαθμοί Κελσίου. Για σύγκριση, ο Ερμής, ο οποίος έχει πολύ λεπτή ατμόσφαιρα (χωρίς CO2) και ‘ψήνεται’ πολύ πιο κοντά στον Ήλιο, έχει μέση θερμοκρασία επιφάνειας 427 βαθμούς Κελσίου.
Ένας άλλος λανθασμένος ισχυρισμός που επαναλαμβάνουν αρκετοί δημοσιογράφοι και διαδυκτιακοί ειδήμονες είναι ότι οι διακυμάνσεις της θερμοκρασίας της Γής προέρχονται απο φυσικές διακυμάνσεις της ισχύος της Ηλιακής ακτινοβολίας. Αυτή η υπόθεση έχει μελετηθεί απο πολλούς επιστήμονες και αποδείχθηκε λάθος. Αντιθέτως μάλιστα, ενώ η ισχύς της Ηλιακής ακτινοβολίας έχει μειωθεί απο το 1980, οι θερμοκρασίες στη Γή συνεχίζουν να αυξάνονται.
Επίσης λανθασμένος ισχυρισμός είναι οτι τα κλιματικά μοντέλα έχουν μικρή σχέση με την πραγματικότητα. Γνωρίζω ανθρώπους στον τομέα μελέτης κλίματος της NASA που εργάζονται σε αυτά τα μοντέλα (για τη Γή αλλά και για άλλους πλανήτες) και έχω μια αρκετά προχωρημένη κατανόηση των φυσικών διεργασιών που προσομοιώνουν τα μοντέλα αυτά. Τα μοντέλα ενημερώνονται με τα πιό πρόσφατα δεδομένα και μπορούν να αναπαράγουν ιστορικές μετρήσεις. Όσα μοντέλα δέν μπορούν να αναπαράγουν ιστορικές μετρήσεις απορρίπτονται και παύουν να χρησιμοποιούνται.
Η συντριπτική πλειοψηφία των επιστημόνων (σε ποσοστό 97%) που μελετούν τις κλιματικές διακυμάνσεις και που έχουν εξετάσει ενδελεχώς τα δεδομένα συμφωνούν ότι η κλιματική αλλαγή είναι ένα σοβαρότατο πρόβλημα που οφείλεται κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα.
Κλιματική αλλαγή – Επιμύθιο (Mέρος Ά)
Μεσημεριανό με συνάδελφους αστροφυσικούς απο όλα τα μήκη και τα πλάτη της υδρόγειου στην Πανεπιστημιακή καντίνα. Βραστή πατάτα, ρεβυθόσουπα και τρία μαρουλόφυλλα.
- 'Παιδιά', λέω, 'ένα γρήγορο γκάλοπ. Πόσοι απο εσάς νομίζουν ότι είναι κυρίως οι ανθρώπινοι παράγοντες που ευθύνονται για την κλιματική αλλαγή;' Μασάω το μαρούλι.
Με κοιτάνε καλά-καλά.
- 'Όχι, σοβαρά το ρωτάω.'
Οκτώ στους δέκα σηκώνουν το χέρι, δύο συνεχίζουν να τρώνε.
-'ΟΚ, ευχαριστώ. Εσείς για ποιούς λόγους δεν το πιστεύετε;' λέω απευθυνόμενος στους δύο.
Ο ένας αρχίζει να γελάει – 'Μα έλα τώρα... ποιός σοβαρός άνθρωπος δεν το πιστεύει;'
Ο δεύτερος -'Δεν τίθεται ερώτημα εάν πιστεύεις ένα γεγονός ή όχι.´
'Στην Ελλάδα', τους λέω, ' τίθεται και παρατίθεται.´
Με κοιτάνε πάλι καλά-καλά σα να μή με πιστεύουν.
'Καί στην Αμερική', συμπληρώνω.
Κλιματική αλλαγή - Επιμύθιο (Mέρος Β')
Ο ένας εκ των δύο σχολιαστών στην παρακάτω εικόνα είναι Έλληνας κλιματολόγος. Είναι της άποψης ότι για την κλιματική μεταβολή ευθύνεται ο Ήλιος. Άποψη που έρχεται σε αντίθεση με ότι βλέπουμε στις μετρήσεις που δείχνει η πρώτη εικόνα παραπάνω.
Ο σχολιαστής είναι καταρτισμένος επιστήμονας και ανήκει στο 3% των μελετητών του φαινομένου παγκοσμίως που ακόμη αμφισβητούν τα ανθρωπογενή αίτια. Οι μετρήσεις και τα μοντέλα πάντα εμπεριέχουν ποσοστό λάθους, ειδικά όταν πρόκειται για κάτι τόσο πολύπλοκο όσο το κλίμα. Η απάντηση δέν μπορεί ποτέ λοιπόν να είναι ένα απόλυτο ΝΑΙ ή ΟΧΙ, αλλά βρίσκεται πάντα στο φάσμα μεταξύ τους. Οι επιστήμονες υπολογίζουν τις πιθανότητες λάθους ενός μοντέλου χρησιμοποιόντας στατιστικές μεθόδους. Οι πρόσφατες εκθέσεις της ανεξάρτητης Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC) του ΟΗΕ συμπεραίνουν ότι:
'Είναι εξαιρετικά πιθανό (ποσοστό βεβαιότητας 95-100%) οτι πάνω απο το μισό της παρατηρούμενης αύξησης της μέσης θερμοκρασίας επιφάνειας της Γής απο το 1951 μέχρι το 2010 ήταν λόγω ανθρώπινων παραγόντων.'
(1) http://www.ipcc.ch/report/ar5/wg1/
Δύο μεγάλες ανεξάρτητες στατιστικές αναλύσεις που δημοσιεύτηκαν το 2014 στα επιστημονικά περιοδικά Climate Dynamics και Climate Risk Management, υπολόγισαν οτι η στατιστική πιθανότητα της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής είναι μεγαλύτερη απο 99.9%.
(2)http://www.physics.mcgill.ca/~gang/eprints/eprintLovejoy/neweprint/Anthro.climate.dynamics.13.3.14.pdf
(3)http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2212096314000163
Επιστημονική διαμάχη δέν υφίσταται πλέον αγαπητοί φίλοι, παρά μόνο στις τηλεοράσεις και τα πολυμέσα. Η υγιής επιστημονική αμφισβήτηση βέβαια είναι θεμιτό να υπάρχει και οι έρευνες συνεχίζονται. Τα δεδομένα πάντως την σήμερον ημέραν αφήνουν πολύ μικρό περιθώριο για εναλλακτικά σενάρια και 'alternative facts'. Εν πάση περιπτώσει, οι όποιες διαφορετικές επιστημονικές γνωματεύσεις εκγυροποιπούνται μέσω δημοσιεύσεων σε επιστημονικά περιοδικά αφού περάσουν απο ομότιμη αξιολόγιση (peer review). Δεν αξιολογούνται με βάση τα like στο facebook.
Είναι πολλά τα στοιχεία που αποδεικνύουν επαρκώς οτι είναι ανθρώπινα τα αίτια της κλιματικής αλλαγής. Η κύρια αιτία είναι η αύξηση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, όπως το CO2 (κατα ποσοστό 70%) και το μεθάνιο. Απο επιστημονικής άποψης η διαδικασία του φαινομένου του θερμοκηπίου είναι πλήρως κατανοητή. Ας πάρουμε για παράδειγμα την Αφροδίτη, η ατμόσφαιρα της οποίας αποτελείται κατα 96.5% απο CO2. Η μέση θερμοκρασία στην επιφάνειά της είναι περίπου 462 βαθμοί Κελσίου. Για σύγκριση, ο Ερμής, ο οποίος έχει πολύ λεπτή ατμόσφαιρα (χωρίς CO2) και ‘ψήνεται’ πολύ πιο κοντά στον Ήλιο, έχει μέση θερμοκρασία επιφάνειας 427 βαθμούς Κελσίου.
Ένας άλλος λανθασμένος ισχυρισμός που επαναλαμβάνουν αρκετοί δημοσιογράφοι και διαδυκτιακοί ειδήμονες είναι ότι οι διακυμάνσεις της θερμοκρασίας της Γής προέρχονται απο φυσικές διακυμάνσεις της ισχύος της Ηλιακής ακτινοβολίας. Αυτή η υπόθεση έχει μελετηθεί απο πολλούς επιστήμονες και αποδείχθηκε λάθος. Αντιθέτως μάλιστα, ενώ η ισχύς της Ηλιακής ακτινοβολίας έχει μειωθεί απο το 1980, οι θερμοκρασίες στη Γή συνεχίζουν να αυξάνονται.
Επίσης λανθασμένος ισχυρισμός είναι οτι τα κλιματικά μοντέλα έχουν μικρή σχέση με την πραγματικότητα. Γνωρίζω ανθρώπους στον τομέα μελέτης κλίματος της NASA που εργάζονται σε αυτά τα μοντέλα (για τη Γή αλλά και για άλλους πλανήτες) και έχω μια αρκετά προχωρημένη κατανόηση των φυσικών διεργασιών που προσομοιώνουν τα μοντέλα αυτά. Τα μοντέλα ενημερώνονται με τα πιό πρόσφατα δεδομένα και μπορούν να αναπαράγουν ιστορικές μετρήσεις. Όσα μοντέλα δέν μπορούν να αναπαράγουν ιστορικές μετρήσεις απορρίπτονται και παύουν να χρησιμοποιούνται.
Η συντριπτική πλειοψηφία των επιστημόνων (σε ποσοστό 97%) που μελετούν τις κλιματικές διακυμάνσεις και που έχουν εξετάσει ενδελεχώς τα δεδομένα συμφωνούν ότι η κλιματική αλλαγή είναι ένα σοβαρότατο πρόβλημα που οφείλεται κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα.
Κλιματική αλλαγή – Επιμύθιο (Mέρος Ά)
Μεσημεριανό με συνάδελφους αστροφυσικούς απο όλα τα μήκη και τα πλάτη της υδρόγειου στην Πανεπιστημιακή καντίνα. Βραστή πατάτα, ρεβυθόσουπα και τρία μαρουλόφυλλα.
- 'Παιδιά', λέω, 'ένα γρήγορο γκάλοπ. Πόσοι απο εσάς νομίζουν ότι είναι κυρίως οι ανθρώπινοι παράγοντες που ευθύνονται για την κλιματική αλλαγή;' Μασάω το μαρούλι.
Με κοιτάνε καλά-καλά.
- 'Όχι, σοβαρά το ρωτάω.'
Οκτώ στους δέκα σηκώνουν το χέρι, δύο συνεχίζουν να τρώνε.
-'ΟΚ, ευχαριστώ. Εσείς για ποιούς λόγους δεν το πιστεύετε;' λέω απευθυνόμενος στους δύο.
Ο ένας αρχίζει να γελάει – 'Μα έλα τώρα... ποιός σοβαρός άνθρωπος δεν το πιστεύει;'
Ο δεύτερος -'Δεν τίθεται ερώτημα εάν πιστεύεις ένα γεγονός ή όχι.´
'Στην Ελλάδα', τους λέω, ' τίθεται και παρατίθεται.´
Με κοιτάνε πάλι καλά-καλά σα να μή με πιστεύουν.
'Καί στην Αμερική', συμπληρώνω.
Κλιματική αλλαγή - Επιμύθιο (Mέρος Β')
Ο ένας εκ των δύο σχολιαστών στην παρακάτω εικόνα είναι Έλληνας κλιματολόγος. Είναι της άποψης ότι για την κλιματική μεταβολή ευθύνεται ο Ήλιος. Άποψη που έρχεται σε αντίθεση με ότι βλέπουμε στις μετρήσεις που δείχνει η πρώτη εικόνα παραπάνω.
Ο σχολιαστής είναι καταρτισμένος επιστήμονας και ανήκει στο 3% των μελετητών του φαινομένου παγκοσμίως που ακόμη αμφισβητούν τα ανθρωπογενή αίτια. Οι μετρήσεις και τα μοντέλα πάντα εμπεριέχουν ποσοστό λάθους, ειδικά όταν πρόκειται για κάτι τόσο πολύπλοκο όσο το κλίμα. Η απάντηση δέν μπορεί ποτέ λοιπόν να είναι ένα απόλυτο ΝΑΙ ή ΟΧΙ, αλλά βρίσκεται πάντα στο φάσμα μεταξύ τους. Οι επιστήμονες υπολογίζουν τις πιθανότητες λάθους ενός μοντέλου χρησιμοποιόντας στατιστικές μεθόδους. Οι πρόσφατες εκθέσεις της ανεξάρτητης Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC) του ΟΗΕ συμπεραίνουν ότι:
'Είναι εξαιρετικά πιθανό (ποσοστό βεβαιότητας 95-100%) οτι πάνω απο το μισό της παρατηρούμενης αύξησης της μέσης θερμοκρασίας επιφάνειας της Γής απο το 1951 μέχρι το 2010 ήταν λόγω ανθρώπινων παραγόντων.'
(1) http://www.ipcc.ch/report/ar5/wg1/
Δύο μεγάλες ανεξάρτητες στατιστικές αναλύσεις που δημοσιεύτηκαν το 2014 στα επιστημονικά περιοδικά Climate Dynamics και Climate Risk Management, υπολόγισαν οτι η στατιστική πιθανότητα της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής είναι μεγαλύτερη απο 99.9%.
(2)http://www.physics.mcgill.ca/~gang/eprints/eprintLovejoy/neweprint/Anthro.climate.dynamics.13.3.14.pdf
(3)http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2212096314000163
Επιστημονική διαμάχη δέν υφίσταται πλέον αγαπητοί φίλοι, παρά μόνο στις τηλεοράσεις και τα πολυμέσα. Η υγιής επιστημονική αμφισβήτηση βέβαια είναι θεμιτό να υπάρχει και οι έρευνες συνεχίζονται. Τα δεδομένα πάντως την σήμερον ημέραν αφήνουν πολύ μικρό περιθώριο για εναλλακτικά σενάρια και 'alternative facts'. Εν πάση περιπτώσει, οι όποιες διαφορετικές επιστημονικές γνωματεύσεις εκγυροποιπούνται μέσω δημοσιεύσεων σε επιστημονικά περιοδικά αφού περάσουν απο ομότιμη αξιολόγιση (peer review). Δεν αξιολογούνται με βάση τα like στο facebook.
